İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi, yalnızca çalışanların değil, işletmelerin sürdürülebilir başarısı açısından da büyük önem taşır. Bu noktada devreye giren İş Güvenliği Uzmanları (İSG Uzmanları), işyerlerinde güvenli çalışma ortamının oluşturulmasından sorumlu profesyonellerdir.
İSG uzmanı, hem çalışanların güvenliğini hem de işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlayan kilit bir role sahiptir.
Türkiye’de iş güvenliği uzmanlığı, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında düzenlenmiş bir meslektir. Bu kanuna göre işverenler, faaliyet gösterdikleri tehlike sınıfına uygun nitelikte İSG uzmanı bulundurmakla yükümlüdür. Amaç, olası riskleri önceden tespit etmek, kazaları engellemek ve çalışanların sağlığını korumaktır.
Bir İSG uzmanının görevi, yalnızca tehlike tespitiyle sınırlı değildir. Risk analizlerinden eğitim organizasyonlarına, acil durum planlamasından denetim raporlamalarına kadar çok yönlü bir sorumluluk alanı bulunur. Ayrıca iş güvenliği kültürünün işletmede yerleşmesi için çalışanları bilinçlendirmek de bu görevin bir parçasıdır. Kısacası İSG uzmanı, hem önleyici hem de eğitici bir rolde görev yapar.
Yöntem Akademi olarak bizler, her sektörden işletmenin güvenli çalışma ortamı oluşturmasına destek oluyoruz. Uzman kadromuz, işyerlerinin risk profiline uygun şekilde İSG hizmetleri, eğitimleri ve danışmanlık çözümleri sunarak yasal uyumluluğu ve çalışan güvenliğini birlikte sağlamayı hedefliyor.
Bu yazımızda, İSG uzmanlarının görev ve sorumluluklarını, yasal dayanaklarını ve işverenlerle ilişkilerini detaylı biçimde ele alarak iş güvenliği süreçlerinin nasıl yürütüldüğünü adım adım açıklayacağız.
İş güvenliği uzmanı, işyerinde çalışanların güvenliğini sağlamak, riskleri önceden tespit etmek ve iş kazalarını engellemekle görevli yetkin ve sertifikalı bir profesyoneldir. Görev tanımı, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile bu kanuna bağlı “İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik” kapsamında açıkça belirtilmiştir.
Bir İSG uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlarda eğitim alarak sınavı başarıyla tamamlamış kişidir.
Bu kişilere, tehlike sınıflarına göre üç ayrı sertifika verilir:
A Sınıfı Uzman: Çok tehlikeli işyerlerinde görev yapabilir (örnek: maden, enerji, kimya sektörü).
B Sınıfı Uzman: Tehlikeli sınıfa giren işyerlerinde görev alabilir (örnek: inşaat, imalat, lojistik).
C Sınıfı Uzman: Az tehlikeli işyerlerinde (örnek: ofis, eğitim kurumu) görev yapabilir.
Bu sınıflandırma, işyerinin risk düzeyine göre uygun nitelikte bir uzman görevlendirilmesini zorunlu kılar. Dolayısıyla her işletme, kendi tehlike sınıfına uygun sertifikaya sahip bir uzmanla çalışmalıdır.
İSG uzmanının temel amacı, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak, işyerinde güvenli çalışma kültürünü yerleştirmektir. Bu görev, yalnızca teorik bilgiyle değil; saha deneyimi, dikkat ve sürekli güncel mevzuat bilgisiyle yerine getirilebilir. Uzman, hem işverene rehberlik eder hem de çalışanları bilinçlendirir.
Yöntem Akademi bünyesindeki İSG uzmanları, farklı sektörlerdeki deneyimleriyle işletmelere özel çözümler sunar. Bu sayede, yalnızca yasal gerekliliklerin değil, sürdürülebilir güvenlik standartlarının da yerine getirilmesi sağlanır.
Bir iş güvenliği uzmanının sorumluluğu, sadece tehlikeleri belirlemekle sınırlı değildir. Uzman, hem sahada aktif rol alır hem de işverenin İSG süreçlerini mevzuata uygun şekilde yürütmesini sağlar. Aşağıda bir İSG uzmanının başlıca görevlerini bulabilirsiniz:
Her işyeri farklı tehlikeler barındırır. İSG uzmanı, çalışma alanında mevcut ve potansiyel riskleri tespit eder, bu riskleri analiz eder ve alınması gereken önlemleri belirler.
Bu değerlendirme sonucunda “Risk Analizi Raporu” hazırlanır ve düzenli olarak güncellenir.
Uzman, çalışanlara yönelik iş güvenliği eğitimlerinin planlanmasından ve uygulanmasından sorumludur. Bu eğitimler; kişisel koruyucu donanım kullanımı, acil durumlarda davranış biçimleri, yangın güvenliği, ilk yardım gibi konuları içerir.
Amaç, çalışanların farkındalığını artırarak kazaların önüne geçmektir.
İSG uzmanı, işyerinde periyodik denetimler gerçekleştirir. Çalışma koşullarının, makinelerin, ekipmanların ve ortam ölçümlerinin güvenli olup olmadığını kontrol eder. Tespit edilen uygunsuzlukları işverene bildirir ve gerekli düzeltici önlemleri önerir.
Yangın, patlama, kimyasal sızıntı veya doğal afet gibi olası acil durumlara karşı planlama yapmak uzmanların görevidir. Bu plan kapsamında tahliye yolları, toplanma alanları, ekipman yerleşimi ve acil müdahale ekiplerinin organizasyonu belirlenir.
Bir iş kazası ya da meslek hastalığı meydana geldiğinde, İSG uzmanı olayın nedenini araştırır. Kazanın kök neden analizi yapılır, rapor hazırlanır ve tekrarının önlenmesi için önleyici tedbirler belirlenir. Ayrıca SGK ve ÇSGB’ye yapılacak resmi bildirim süreçlerinde işverene rehberlik eder.
50’den fazla çalışanı olan işyerlerinde oluşturulması zorunlu olan İSG Kurulu’na aktif olarak katılır. Kurul toplantılarında risk analizleri, denetim sonuçları ve eğitim raporları paylaşılır. Uzman, bu kurulda teknik danışman rolü üstlenir.
İSG ile ilgili tüm dokümantasyonun eksiksiz ve güncel olması gerekir. Uzman, mevzuata uygun rapor, kontrol formları, eğitim katılım listeleri ve risk değerlendirme belgelerini düzenler. Ayrıca denetimlerde bu belgeleri hazır bulundurur.
İSG uzmanı, hem çalışanların güvenlik taleplerini hem de işverenin yasal yükümlülüklerini dengeleyen bir arabulucu görevi görür. İletişimi güçlü, çözüm odaklı ve tarafsız bir yaklaşımla süreci yönetir.
Kısaca: İSG uzmanının temel görevi, tehlikeyi öngörmek, riski azaltmak ve çalışanları bilinçlendirmektir. Bu görevler, işletmenin güvenliğini ve yasal uyumluluğunu doğrudan etkiler.
İş güvenliği uzmanları, yalnızca danışmanlık yapan kişiler değildir; aynı zamanda 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler kapsamında yasal sorumluluk taşıyan profesyonellerdir. Yani, görevlerini yerine getirmemeleri durumunda hem idari hem de cezai yaptırımlarla karşılaşabilirler.
Bir iş güvenliği uzmanının sorumluluk alanı, işyerinin tehlike sınıfına ve yürütülen faaliyetlere göre değişmekle birlikte, genel çerçeve aşağıdaki gibidir.
Uzman, işyerinde gördüğü her türlü tehlikeli durumu veya mevzuata aykırılığı yazılı olarak işverene bildirmekle yükümlüdür. İşveren bu uyarılara rağmen gerekli önlemleri almazsa, uzman bu durumu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirmek zorundadır. Bu bildirim yapılmazsa, doğabilecek kazalardan uzman da sorumlu tutulabilir.
İSG uzmanı, yürüttüğü tüm faaliyetlerin 6331 sayılı kanun ve ilgili yönetmeliklere uygun şekilde yapılmasını sağlamakla yükümlüdür. Hazırlanan eğitim planları, risk analizleri, acil durum planları ve raporlamalar mevzuata uygun olmalıdır.
Uzman, yapılan denetim ve incelemelerin sonuçlarını yazılı hale getirir.
Bu raporlar;
Risk değerlendirme sonuçları,
Tespit edilen uygunsuzluklar,
Alınan veya alınması gereken önlemler,
Eğitim katılım listeleri gibi bilgileri içermelidir.
Hazırlanan raporların bir nüshası işverene verilir ve gerektiğinde resmi denetimlerde ibraz edilir.
Bakanlık veya diğer yetkili kurumlar tarafından yapılan teftişlerde, iş güvenliği uzmanı işyerini temsil eder ve denetçilere gerekli bilgi ve belgeleri sunar. Eksikliklerin giderilmesi sürecinde de aktif olarak yer almakla yükümlüdür.
İSG uzmanı, tüm çalışmalarını işverenle koordineli biçimde yürütmelidir. Ancak bu işbirliği, bağımsızlık ilkesine zarar vermemelidir. Uzman, tespit ettiği tehlikeleri gizleyemez veya işverenin baskısıyla raporlardan çıkaramaz.
İSG uzmanı, görevini yürütürken tarafsız ve etik davranmak zorundadır. Kişisel veya ticari çıkar gözetmeden, yalnızca çalışan sağlığı ve güvenliği önceliğiyle hareket etmelidir. Bu sorumluluk, mesleki disiplin kurallarının da temelini oluşturur.
Sonuç olarak: İSG uzmanı, sadece tavsiye veren bir danışman değil; aynı zamanda yasal olarak sorumluluk taşıyan bir meslek mensubudur. Bu nedenle yaptığı her tespit, öneri ve rapor; hem çalışanların güvenliği hem de işletmenin hukuki durumu açısından büyük önem taşır.
İş güvenliği uzmanlarının görevlerini etkili bir şekilde yürütebilmeleri için, 6331 Sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikler tarafından belirlenmiş yasal yetkileri vardır. Bu yetkiler, uzmanların bağımsız hareket etmesini ve iş güvenliği kültürünün işletmede yerleşmesini sağlar. Aşağıda bir İSG uzmanının temel yetkilerini bulabilirsiniz.
İSG uzmanı, işyerinde gördüğü herhangi bir tehlikeli durum veya mevzuata aykırı uygulama tespit ettiğinde işvereni yazılı olarak uyarmaya yetkilidir. Bu uyarının amacı, tehlikenin ortadan kaldırılması için hızlı aksiyon alınmasını sağlamaktır.
Uyarının dikkate alınmaması durumunda, uzman gerekirse konuyu resmî mercilere iletebilir.
Eğer işyerinde çalışanların hayatını tehlikeye atacak ciddi bir risk varsa, İSG uzmanı bu durumun acilen durdurulması için işverene yazılı öneride bulunabilir. İşveren önlem almazsa, uzman bu durumu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirerek işin geçici olarak durdurulmasını talep edebilir.
Bu yetki, çalışanların güvenliğini korumak açısından en kritik haklardan biridir.
İSG uzmanı, çalışanlara yönelik zorunlu iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini verme yetkisine sahiptir. Eğitimler; kişisel koruyucu donanım kullanımı, acil durum yönetimi, ergonomi, yangın güvenliği gibi konuları kapsar.
Uzman, bu eğitimleri hem yüz yüze hem de online olarak planlayabilir ve katılım kayıtlarını tutmakla yetkilidir.
Uzman, işyerinde düzenli denetimler yapma ve bu denetim sonuçlarını raporlama yetkisine sahiptir. Hazırladığı raporlar resmi nitelik taşır ve denetimlerde Bakanlık tarafından talep edilebilir. Ayrıca uzman, bu raporları işverene sunarak alınması gereken önlemleri tavsiye eder.
İSG uzmanı; risk değerlendirmesi, eğitim katılım formu, acil durum planı, saha gözlem raporu ve uygunsuzluk tespit formu gibi belgeleri düzenleme ve arşivleme yetkisine sahiptir.
Bu belgeler, olası bir denetim veya iş kazası incelemesinde delil niteliği taşır.
Uzman, işverene ve çalışanlara yönelik güvenlik tedbirleri konusunda öneri ve tavsiyelerde bulunma hakkına sahiptir. Ancak bu yetki, uygulama kararının işverende olduğu gerçeğini değiştirmez.
Yine de uzman önerilerini resmi yazılı belgelerle sunarak yasal sorumluluğunu yerine getirir.
Kısaca: İSG uzmanlarının yetkileri, işyerinde güvenliğin sağlanması ve risklerin önlenmesi için tanımlanmıştır. Bu yetkiler sayesinde uzmanlar, yalnızca gözlemci değil; aynı zamanda önleyici, yönlendirici ve denetleyici bir rol üstlenirler.
İş güvenliği uzmanı ile işveren arasındaki ilişki, işletmede güvenli çalışma kültürünün temelini oluşturur. Bu ilişki hem yasal sorumluluk hem de profesyonel işbirliği temeline dayanır. Çünkü uzman, yalnızca tespit ve raporlama yapan bir görevli değil; aynı zamanda işverene danışmanlık yapan bir uzmandır.
İSG uzmanı, tüm çalışmalarını işverenle koordineli biçimde yürütür. Risk analizleri, eğitim planlamaları, saha denetimleri ve raporlamalar; işverenin bilgisi dahilinde hazırlanır. Ancak bu süreçte uzman bağımsızlığını korumalı, bulgularını objektif bir şekilde paylaşmalıdır.
İşveren ise uzmanın önerilerini dikkate almalı ve gerekli önlemleri gecikmeden uygulamalıdır.
Etkili bir İSG sistemi, açık iletişim ve karşılıklı güven üzerine kuruludur.
Uzman, işveren adına yasal kararlar alamaz; ancak tavsiye ve yönlendirme yetkisine sahiptir. Örneğin, acil durum planının yenilenmesi gerektiğinde veya tehlikeli bir makine kullanımında ek önlem alınması gerektiğinde, bunu yazılı olarak önerir.
Bu öneri kayıt altına alınarak hem işveren hem de uzman için yasal güvence oluşturur.
İSG uzmanı, yapılan tüm çalışmaların sonuçlarını düzenli olarak işverene raporlar. Bu raporlar genellikle aylık veya üç aylık periyotlarla hazırlanır. Raporlarda; risk analizleri, eğitim sonuçları, tespit edilen uygunsuzluklar ve alınması gereken önlemler yer alır.
Bu sayede işletme yönetimi, güvenlik süreçlerini somut verilerle takip edebilir.
Uzmanın işverene bağlı olarak çalışması, onun bağımsız karar verme yetkisini ortadan kaldırmaz. İSG uzmanı, çalışan sağlığını tehlikeye atan durumlarda etik sorumluluk gereği uyarı yapmalı ve bunu resmi kayda geçirmelidir.
Bu, hem iş güvenliği kültürünün gelişmesi hem de olası kazaların önlenmesi açısından hayati öneme sahiptir. İSG uzmanı ile işveren arasındaki ilişki, karşılıklı güven, şeffaf iletişim ve mevzuata uygunluk üzerine kurulmalıdır. İşveren, uzmanın önerilerini dikkate aldığında hem çalışan güvenliği hem de yasal uyumluluk açısından önemli bir adım atmış olur.
Uzman ise bu süreci profesyonel şekilde yöneterek, işletmenin sürdürülebilir güvenlik kültürünü oluşturmasına katkı sağlar.
Bir iş güvenliği uzmanı yalnızca yasal bilgiye sahip olmakla kalmamalı; aynı zamanda güçlü iletişim becerilerine, analiz yeteneğine ve saha tecrübesine de sahip olmalıdır. Çünkü iş güvenliği, teknik bilgi kadar insan ilişkileri ve liderlik gerektiren bir alandır.
Etkin bir İSG uzmanı, aşağıdaki özellikleri taşımalıdır;
Her işyeri farklı riskler barındırır. İSG uzmanı, bu riskleri analiz edebilmek, neden–sonuç ilişkisini kurarak çözüm önermek ve veriye dayalı kararlar almak zorundadır. Güçlü analitik düşünme yeteneği, hem tehlikeleri erken fark etmeyi hem de etkin önlem almayı sağlar.
İş güvenliği önlemlerinin sahada uygulanabilmesi için çalışanların ikna olması gerekir. Uzman, teknik bilgiyi sade bir dille anlatabilmeli, çalışanlarla güven ilişkisi kurabilmeli ve gerektiğinde yöneticileri de bilinçlendirebilmelidir. Bu, İSG kültürünün yaygınlaşmasında belirleyici faktördür.
İş sağlığı ve güvenliği, sürekli güncellenen bir alandır. Yönetmelikler, standartlar ve yasal değişiklikler düzenli olarak takip edilmelidir. İyi bir İSG uzmanı, yürürlükteki mevzuata hakim olmalı ve işletmeyi bu değişiklikler hakkında zamanında bilgilendirmelidir.
Uzman, sadece denetleyen değil, aynı zamanda yönlendiren kişidir. Eğitim süreçlerini planlamak, acil durum tatbikatlarını organize etmek ve farklı ekipleri koordine etmek için liderlik becerisi şarttır.
İyi bir İSG uzmanı, tüm bu süreçleri planlı ve disiplinli şekilde yönetir.
İş güvenliği uygulamalarında tarafsız olmak, uzmanlığın temel ilkesidir. Uzman, hem işverenin hem de çalışanın çıkarlarını dengede tutmalı; fakat kararlarında her zaman çalışan güvenliği ve mevzuata uygunluk ilkesini öne koymalıdır. Etik duruş, hem mesleki itibarı hem de güvenilirliği artırır.
İSG uzmanı, işyeri hekimi, insan kaynakları birimi, yöneticiler ve çalışanlarla sürekli iletişim halindedir. Bu nedenle ekip ruhuna sahip olması, çözüm odaklı bir yaklaşım sergilemesi ve farklı bakış açılarını bir arada değerlendirebilmesi gerekir.
Etkin bir İSG uzmanı; bilgi, deneyim, iletişim ve etik değerlere aynı anda sahip olan kişidir. Bu nitelikler, hem işyerinde güvenliğin sağlanmasına hem de sürdürülebilir bir güvenlik kültürünün oluşmasına doğrudan katkı sağlar.
İş sağlığı ve güvenliği, sadece yasal bir zorunluluk değil; işletmenin sürdürülebilirliği ve çalışan memnuniyeti için vazgeçilmez bir unsurdur. Ancak bu sürecin doğru yönetilmesi, alanında uzman, deneyimli ve yetkili profesyonellerle mümkündür.
Yöntem Akademi olarak bizler, İSG uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli hizmetlerimizi, her işletmenin risk profilini dikkate alarak planlıyoruz.
Uzman kadromuz; periyodik denetimler, risk analizleri, İSG eğitimleri ve acil durum planlamalarıyla işletmenizin tüm İSG süreçlerini mevzuata uygun hale getirir.
Böylece hem çalışanlarınızın güvenliğini sağlarken hem de yasal yaptırımlardan korunmuş olursunuz.
İşyerinizin büyüklüğü veya tehlike sınıfı fark etmeksizin, Yöntem Akademi olarak hedefimiz;
Siz de profesyonel destek almak veya işletmenizin İSG süreçlerini uzman kadromuzla güçlendirmek isterseniz:
Yöntem Akademi İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri sayfamızı ziyaret edin veya bizimle doğrudan iletişime geçin.
İş güvenliği uzmanı ne iş yapar?
İSG uzmanı, işyerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak, riskleri önceden tespit etmek, kazaları önlemek ve işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesine yardımcı olmakla görevlidir.
İş güvenliği uzmanı hangi sınıflarda ayrılır?
Üç sınıf vardır:
A Sınıfı: Çok tehlikeli işyerlerinde görev yapar.
B Sınıfı: Tehlikeli işyerlerinde çalışabilir.
C Sınıfı: Az tehlikeli sınıfta görev alır.
Bu sınıflandırma, işyerinin risk düzeyine göre uygun nitelikte uzman görevlendirilmesini sağlar.
İSG uzmanı hangi durumlarda sorumludur?
Uzman, tespit ettiği tehlikeleri işverene bildirmekle yükümlüdür. Eğer bu bildirim yapılmazsa veya mevzuata aykırı işlem yapılırsa, iş kazalarından doğan sonuçlardan hukuken sorumlu tutulabilir.
İSG uzmanı hangi yetkilere sahiptir?
Uzman; tehlikeli durumlarda uyarı yapma, eğitim verme, rapor hazırlama, denetim yapma ve hayati tehlike varsa işin durdurulmasını talep etme yetkisine sahiptir.
İşletmeler neden İSG uzmanı bulundurmak zorundadır?
6331 sayılı kanuna göre her işletme, faaliyet türü fark etmeksizin iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak zorundadır. Bu, hem çalışan güvenliğini sağlamak hem de yasal yaptırımlardan korunmak için zorunludur.
© 2023 Yöntem Akademi. Tüm Hakları Saklıdır. İzinsiz materyal kullanılamaz, kullanıldığı taktirde yasal işlem başlatılır.
