Periyodik Kontrollerin İş Kazalarını Önlemedeki Rolü

Periyodik Kontrollerin İş Kazalarını Önlemedeki Rolü

18.09.2025
281

Her yıl binlerce çalışan, iş kazaları nedeniyle yaralanmakta veya hayatını kaybetmektedir. Yapılan araştırmalara göre bu kazaların büyük bir kısmı, önceden alınabilecek basit önlemlerle engellenebilir. İş yerlerinde kullanılan makine, tezgah, tesisat ve kaldırma araçlarının düzenli şekilde denetlenmesi bu önlemlerin başında gelir.

Periyodik kontroller, iş ekipmanlarının güvenli çalışıp çalışmadığını ortaya koyar. Küçük bir arıza dahi, zamanında fark edilmediğinde büyük kazalara sebep olabilir. Bu nedenle kontroller, yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda çalışanların can güvenliği için hayati bir gerekliliktir.

Güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak isteyen her işveren, düzenli periyodik kontrolleri yaptırarak hem iş kazalarının önüne geçebilir hem de işletmesinin sürdürülebilirliğini garanti altına alabilir.

Periyodik kontrolleri profesyonel olarak yaptırmak için Yöntem OSGB Akademi’nin periyodik kontrol hizmeti sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Periyodik Kontrol Neden Gereklidir?

periyodik kontrol neden önemlidir

Periyodik kontroller, iş yerlerinde iş güvenliğinin sağlanması açısından kritik bir rol oynar. Sadece ekipmanların çalışıp çalışmadığını görmekle kalmaz, aynı zamanda olası risklerin önceden tespit edilmesini sağlar.

1. İşverenin Yasal Sorumlulukları

“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” gereğince işverenler, iş yerinde kullanılan tüm ekipmanların periyodik kontrollerini yaptırmakla yükümlüdür. Bu kontroller yapılmadığında işveren ciddi cezalarla karşı karşıya kalabilir.

2. Çalışan Güvenliği Açısından Önemi

Kontroller, çalışanların hayatını doğrudan etkiler. Örneğin, kontrol edilmeyen bir asansör veya vinç, büyük iş kazalarına sebep olabilir. Düzenli periyodik kontroller sayesinde çalışanlar güven içinde görevlerini yerine getirir.

3. Verimlilik ve Maliyet Avantajı

Ekipman arızaları yalnızca kazalara yol açmaz, aynı zamanda işin durmasına ve üretim kayıplarına sebep olur. Düzenli kontroller sayesinde ekipmanların ömrü uzar, arıza ve bakım maliyetleri düşer, işletmenin verimliliği artar.

Kısacası, periyodik kontroller hem çalışan güvenliği hem de işverenin sürdürülebilirliği için gereklidir

Periyodik Kontrole Tabi Ekipmanlar ve Riskleri

periyodik kontrole tabi ekipmanlar ve riskleri

Her iş ekipmanının kendine özgü riskleri vardır. Bu nedenle periyodik kontroller, ekipmanın türüne göre farklı kriterler dikkate alınarak yapılır. Yönetmelik kapsamında kontrol edilmesi zorunlu ekipmanlardan bazıları şunlardır:

1. Basınçlı Kaplar ve Tesisatlar

  • Risk: Patlama, gaz sızıntısı ve zehirlenme.

  • Örnekler: Buhar kazanları, kalorifer kazanları, taşınabilir gaz tüpleri, basınçlı hava tankları.
    Düzenli kontrol yapılmazsa küçük bir kaçak bile büyük patlamalara yol açabilir.

2. Kaldırma ve İletme Ekipmanları

  • Risk: Yük düşmesi, mekanik arıza, ciddi yaralanmalar.

  • Örnekler: Vinçler, forkliftler, insan ve yük asansörleri, yürüyen merdivenler.
    Kontrol edilmeyen kaldırma araçları, hem işçi hem de işyeri güvenliği için büyük tehlike oluşturur.

3. Elektrik Tesisatı ve Topraklama

  • Risk: Elektrik çarpması, yangın, ekipman hasarı.

  • Örnekler: Elektrik tesisatı, paratoner sistemleri, transformatörler.
    Eksik kontrol, elektrik arızalarının ciddi iş kazalarına dönüşmesine sebep olabilir.

4. Yangın Tesisatları ve Söndürme Cihazları

  • Risk: Yangın anında cihazların çalışmaması.

  • Örnekler: Yangın tesisatı, hortumlar, motopomplar, yangın söndürme cihazları.
    Acil durumda kullanılacak bu sistemlerin çalışmaması, telafisi mümkün olmayan zararlara yol açabilir.

5. Yapı İskeleleri ve Tezgahlar

  • Risk: Yüksekten düşme, taşıyıcı sistem arızaları.

  • Örnekler: İnşaat iskeleleri, endüstriyel tezgahlar.
    Düzensiz kontroller, özellikle inşaat sektöründe ölümcül kazaların başlıca nedenidir.

Periyodik Kontrol Yapılmazsa Ne Olur?

periyodik kontrol yapılmazsa ne olur

Periyodik kontrollerin ihmal edilmesi, iş yerlerinde çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Kontrol edilmeyen iş ekipmanları, hem çalışan güvenliğini hem de işletmenin sürdürülebilirliğini doğrudan tehlikeye atar.

1. İş Kazaları ve Ciddi Yaralanmalar

Kontrolleri yapılmayan ekipmanlar, görünmeyen arızalar barındırabilir. Örneğin;

  • Basınçlı kaplarda patlama riski,

  • Vinçlerde yük düşmesi,

  • Elektrik tesisatında yangın ve elektrik çarpması meydana gelebilir.
    Bu tür kazalar çalışanların hayatına mal olabilir.

2. Hukuki ve İdari Yaptırımlar

Mevzuata göre periyodik kontrol yaptırmayan işverenler, iş kazalarında doğrudan sorumlu tutulur. Ayrıca denetimlerde uygunsuzluk tespit edilirse yüksek miktarlarda para cezaları ve işin durdurulması söz konusu olabilir.

3. Üretim Kaybı ve Maddi Zararlar

Arızalı veya güvensiz ekipmanların çalıştırılması, üretim hatlarının durmasına neden olur. Bu da hem iş kaybı hem de bakım-onarım için ekstra maliyetler anlamına gelir.

4. Çalışan Motivasyonu ve İtibar Kaybı

Çalışanlar güvensiz bir ortamda verimli çalışamaz. Ayrıca iş kazaları yaşayan firmalar, hem çalışanları hem de müşterileri nezdinde itibar kaybına uğrar.

Kısacası, periyodik kontrolleri ihmal etmek hem can güvenliğini hem de işletmenin geleceğini riske atar.

Periyodik Kontrol Süreci Nasıl İşler?

periyodik kontrol süreci nasıl işler

Periyodik kontrol, yalnızca gözle yapılan basit bir inceleme değildir; belirli adımlar ve teknik testler ile yürütülen profesyonel bir süreçtir. Bu sürecin doğru şekilde uygulanması, hem çalışan güvenliğini hem de ekipmanların uzun ömürlü olmasını sağlar.

1. Hazırlık Aşaması

  • Kontrol edilecek ekipman mutlaka durdurulur ve izole edilir.

  • Çevredeki çalışanların güvenliği için gerekli önlemler alınır.

  • Enerji kaynakları kapatılır, hareketli parçalar sabitlenir.

2. Kullanım Kılavuzu ve Standartların İncelenmesi

  • Ekipmanın üretici talimatları dikkate alınır.

  • Kontrol, uluslararası standartlara ve yönetmeliklerde belirtilen kriterlere uygun yapılır.

3. Teknik Muayene ve Testler

  • Görsel incelemeler yapılır (çatlak, deformasyon, aşınma vb.).

  • Basınç, yük kaldırma kapasitesi, elektriksel ölçümler gibi teknik testler uygulanır.

  • Güvenlik sistemleri (fren, acil durdurma, koruyucu kapaklar) kontrol edilir.

4. Raporlama ve Uygunluk İbaresi

  • Kontrol sonucunda ekipman için rapor hazırlanır.

  • Ekipman uygunsa “uygundur” ibaresi ile çalıştırılabilir.

  • Uygunsuzluk tespit edilirse, ekipman derhal durdurulur ve onarım yapılmadan tekrar kullanılmaz.

5. Belgelerin Saklanması

  • Hazırlanan raporlar iş yerinde muhafaza edilmelidir.

  • Denetimlerde yetkililere ibraz edilmesi yasal zorunluluktur.

Periyodik Kontrol ile İş Kazalarını Azaltan Sektör Örnekleri

Periyodik kontroller, her sektörde farklı riskleri ortadan kaldırmak için uygulanır. Özellikle ağır iş kollarında bu kontroller, iş kazalarının en büyük önleyicilerinden biridir.

1. İnşaat Sektörü

  • Kontrol edilen ekipmanlar: İskeleler, vinçler, beton pompaları.

  • Risk: Yüksekten düşme, yük düşmesi, mekanik arızalar.

  • Fayda: İskele ve vinçlerin düzenli kontrolü sayesinde ölümcül kazaların oranı ciddi şekilde düşer.

2. Sanayi Tesisleri

  • Kontrol edilen ekipmanlar: Buhar kazanları, basınçlı kaplar, kompresörler.

  • Risk: Patlama, gaz sızıntısı, yangın.

  • Fayda: Periyodik kontroller ile ekipman arızaları önceden tespit edilerek büyük çaplı kazalar engellenir.

3. Lojistik ve Depolama

  • Kontrol edilen ekipmanlar: Forkliftler, kaldırma sistemleri, yük asansörleri.

  • Risk: Yüklerin düşmesi, forklift devrilmesi, mekanik arızalar.

  • Fayda: Kontroller, hem çalışan güvenliğini sağlar hem de mal kayıplarını önler.

4. Ofis ve Ticari Yapılar

  • Kontrol edilen ekipmanlar: Elektrik tesisatı, yangın söndürme cihazları, havalandırma sistemleri.

  • Risk: Elektrik çarpması, yangın, acil durumlarda cihazların çalışmaması.

  • Fayda: Düzenli kontroller, çalışanların güvenliğini sağladığı gibi iş sürekliliğini de korur.

Güvenlik Kültürü ve Profesyonel Destek

Periyodik kontroller, iş kazalarını önlemenin en etkili yollarından biridir. Sadece yasal bir zorunluluk olarak değil, aynı zamanda çalışanların güvenliğini, işletmenin sürekliliğini ve verimliliğini koruyan bir güvenlik kültürü unsuru olarak görülmelidir.

Düzenli kontroller sayesinde:

  • İş kazaları en aza indirilir,

  • İşverenin hukuki sorumlulukları yerine getirilir,

  • Ekipmanların ömrü uzatılır,

  • İşletmeler üretim kaybı ve yüksek onarım maliyetlerinden korunur.

Ancak bu sürecin doğru ve eksiksiz yürütülmesi için profesyonel destek almak büyük önem taşır.

Yöntem OSGB Akademi, uzman kadrosuyla iş yerinizdeki tüm ekipmanların periyodik kontrollerini yönetmeliklere uygun şekilde gerçekleştirir. Siz de işletmenizin güvenliğini sağlamak ve riskleri ortadan kaldırmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Periyodik kontroller iş kazalarını nasıl önler?

Düzenli yapılan kontroller, ekipmanlardaki arızaları önceden tespit ederek patlama, yük düşmesi, yangın gibi kazaların önüne geçer. Böylece iş kazalarının büyük bölümü engellenir.

Hangi ekipmanların periyodik kontrolü yapılmalıdır?

Basınçlı kaplar, kazanlar, vinçler, asansörler, forkliftler, elektrik tesisatı, yangın söndürme cihazları, yapı iskeleleri ve havalandırma sistemleri periyodik kontrol kapsamındadır.

Periyodik kontrollerin yapılmaması durumunda ne olur?

Yapılmayan kontroller sonucunda iş kazaları meydana gelebilir. Ayrıca işveren, yasal sorumluluk gereği para cezaları, işin durdurulması ve tazminat gibi yaptırımlarla karşılaşır.

Periyodik kontrol süreci ne kadar sürer?

Kontrol süresi ekipmanın türüne ve sayısına göre değişir. Küçük tesislerde birkaç saat içinde tamamlanabilirken, büyük ölçekli işletmelerde günler sürebilir.

Periyodik kontrolü kimler yapabilir?

Yalnızca yönetmelikte belirtilen yetkinliğe sahip mühendisler, teknikerler veya akredite olmuş kuruluşlar periyodik kontrol yapabilir. Deneyimsiz kişiler tarafından yapılan kontroller geçerli sayılmaz.

Hashtag

Yorumlar


no record
Yorum eklemek için lütfen giriş yapınız.

Benzer Blog Yazıları