Korona (Corona) Virüs (Covid-19) Hastalığı Nedir?
Yeni Koronavirüs Hastalığı, insanlarda hafif, orta ve şiddetli derecede solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilecek bir virüs ailesidir.
Koronavirüsler ayrıca develer, sığırlar, kediler ve yarasalar da dahil olmak üzere hayvanlar arasında da dolaşırlar. Covid-19, 13 Ocak 2020’de Çin’in Wuhan kentinde tanımlanmış bir virüstür.
Korona (Corona) Virüs (Covid-19) Belirtileri Nelerdir?
Doğrulanmış Koronavirüs Hastalığı 2019 (Covid-19) bulunan hastalarda, aşağıdaki bazı belirtiler görülmekte, hastanın bağışıklık sistemi ve genel sağlık durumuna göre hafif, orta veya şiddetli solunum yolu enfeksiyonları gelişebilmektedir
Başlıca belirtileri; ateş, kuru öksürük ve nefes darlığı olmakla beraber, bazı hastalarda kas ağrısı, burun akıntısı, tat ve koku alma kaybı, halsizlik, baş ağrısı, ishal, ciltte döküntü, el ve ayak parmaklarında renk değişikliği gibi daha az rastlanan belirtileri de olabilmektedir.
Korona (Corona) Virüs (Covid-19) Kuluçka / İnkubasyon Süresi Kaç Gündür?
Yeni Korona Hastalığı’nın Kuluçka süresinin 2 – 14 gün arasında olduğu düşünülmektedir.
Covid-19 Nasıl Bulaşır?
Covid-19’un enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında havaya saçılan solunum damlacıkları yoluyla yayıldığı düşünülmektedir. Bu damlacıkların, yakınlarda bulunan insanlar tarafından solunması ile hastalık bulaşabilir. Ayrıca bu damlacıkların yüzeylere düşmesi neticesinde, o yüzeylere dokunulması ertesinde ağız, burun veya gözlere dokunularak da enfekte olunabilmektedir.
Korona (Corona) Virüs (Covid-19) Havadan Bulaşır mı?
Covid-19’ un havada asılı kalma süresi ve mesafesinin kısa olduğu düşünülmektedir. Dolayısıyla hava yolundan ziyade, hasta bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında havaya saçılan solunum damlacıklarının solunması veya düştüğü yüzeylere temas yoluyla yayıldığı bilinmektedir.
Korona (Corona) Virüsün (Covid-19) Aşısı ve İlacı Nedir?
Henüz, bilinen ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylanmış bir tedavi edici ilacı veya aşısı yoktur.
İlaç ve aşı denemeleri devam etmekle beraber, mevcutta var olan bazı ilaçlar, kritik vakalarda tedavi sürecini hızlandırdığı varsayımı ile kullanılmaktadır.
Antibiyotik Korona (Corona) Virüs (Covid-19) İçin Etkili midir?
Hayır. Çünkü Covid-19 viral bir enfeksiyondur, antibiyotikler virüs tedavisinde etkili değildirler. Virüslerin tedavisinde antibiyotikler kesinlikle işe yaramaz. Virüs kaynaklı hastalıkların tedavisinde anti-viral ilaçlar kullanılır.
Antibiyotikler ise yalnızca bakteriler üzerinde etkilidir, dolayısıyla bakteriyel enfeksiyonlarda, bakteri kaynaklı hastalıklarda işe yararlar.
Yüksek Risk Grubundaki Kişiler Kimlerdir?
Covid-19 yeni bir hastalıktır ve risk faktörleri hakkında sınırlı bilgiye sahibiz. Halihazırda mevcut olan bilgilere dayanarak, yaşlılar ve kronik rahatsızlıkları olan herhangi bir yaştaki kişiler Covid-19 için yüksek risk grubunda yer alıyor.
Koronavirüs Şüpheniz Var İse Ne Yapılmalıdır?
COVID-19 ile enfekte olabileceğinizi düşünüyorsanız, COVID-19 olan birisine maruz kaldıysanız ve enfeksiyon belirtileri gösteriyorsanız derhal ALO 184’ü arayın. ALO 184, COVID-19 olduğu düşünülen kişiler için oluşturulan bir danışma hattıdır.
Evde kalın: COVID-19 ile hafif hasta olan kişiler evde kendilerini 14 gün izole etmelidir. Tıbbi yardım dışında evden ayrılmayın. Salon, mutfak gibi ortak alanları ziyaret etmeyin.
Doktorunuzla görüşün: Tıbbi yardım almadan önce doktorunuza danışın.
İşyerinizi bilgilendirin: İşvereniniz, işyerinizdeki diğer kişileri sağlıklı tutacak önlemler almalıdır ve işten uzaktayken size uzaktan çalışma şansı sunabilir.
Toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçının: Toplu taşımalar kalabalık ve virüsün enfekte olmasını hızlandırıcı faktörlere sahiptir, toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçının.
Korona (Corona) Virüsten (Covid-19) Korunmak İçin Hangi Kişisel Önlemler Alınmalı?
Ellerinizi sık sık yıkayın; en az 20 saniye boyunca sabunlu suyla ellerinizi yıkayın ancak sabun yoksa mutlaka el dezenfektanı kullanın.
Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
Yakın temastan kaçının; hasta olan kişilerle yakın temastan kaçının, mümkün oldukça evde kalın, diğer insanlarla aranıza en az 1,5 metre mesafe koyun, yalnızca covid-19 belirtisi gösteren insanlardan değil herkesten uzak durun çünkü yapılan son çalışmalara göre belirti göstermeyen insanlar da covid-19 taşıyıcısı olabiliyor.
Maske kullanın; maske ile covid-19’dan bir nebze korunabileceğiniz gibi yayma riskinizi de azaltmak için yapabileceğiniz en iyi şey dışarıya çıktığınızda maske kullanmak.
Temizlik ve Dezenfekte; sık dokunulan yüzeyleri her gün temizleyin ve dezenfekte edin.
Korunmak İçin Maske Gerekli mi?
CE Sertifikasına sahip ve uygun standartları taşıyan cerrahi maskeler, dışarıda dolaşırken, markete veya eczaneye girerken kullanılabilecek maskelerdir.
Bu maskeler aynı zamanda belirti göstermeyen, yani hasta olduğunun farkında olmayan fakat bulaştırıcı özelliği olan kişilerin solunum yolu damlacıklarının da başkalarına yayılmasını zorlaştırarak, toplum sağlığının korunmasına da katkı sağlayacaktır.
Eczanelerden aldığınız tek kullanımlık maske ile tam anlamıyla virüsten korunmasanız bile virüs kapma riskini azaltırsınız. Market, AVM gibi halka açık yerlere gittiğiniz zaman mutlaka bir maske takmalısınız.
Bu maskeler, ortamdaki nem oranına göre 2 – 6 saat arasında kullanılabilirler. Asla maskenin aslı kısımları haricindeki kısımlarına dokunulmamalı, maske ıslandığında / nemlendiğinde değiştirilmelidir.
Ayrıca, yoğun virüs yüküne maruz kalma ihtimali yüksek olan sağlık çalışanlarının kullanımı için N95 / N99 / N100 veya FFP2 / FFP3 tipi koruyucu maskeler de mevcuttur.
Covid-19 İçin Hangi Tür Maske Kullanılmalı?
Maskeler genel olarak “ Cerrahi Maskeler “ ve “ Solunum Maskeleri “ olarak 2 ana başlığa ayrılır diyebiliriz.
Solumun Maskeleri de kendi içerisinde gene olarak “ Toz Maskeleri “ ve “ Gaz Maskeleri “ olarak ayrılırlar.
Covid-19 için toplumun kullanılması gereken maskeler tercihen 3 katlı cerrahi maskelerdir. Bu maskeler, ortamdaki nem oranına göre 2 – 6 saat arasında kullanılabilirler. Asla maskenin askı kısımları haricindeki kısımlarına dokunulmamalı, maske ıslandığında / nemlendiğinde değiştirilmelidir.
Fakat yoğun virüs yüküne maruz kalma ihtimali yüksek olan “ sağlık çalışanlarının “ kullanımı için ise (ABD standartlarına göre) N95 / N99 / N100 veya (AB standartlarına göre) FFP2 / FFP3 tipi koruyucu maskeler uygundur.
Toz Maskeleri; 0.3 mikron ve üzeri büyüklükteki partikülleri filtreleme yeteneklerine göre sınıflara ayrılırlar. Bu maskelerde EN 149: 2001 +A1:2009 AB standardı veya NIOSH ABD standardı kullanılır.
AB ve ABD standartlarına göre sırasıyla koruma dereceleri aşağıdaki gibidir;
FFP1 (AB Standardı) : % 80
FFP2 (AB Standardı) : % 94
N95 (ABD Standardı) : % 95
N99 (ABD Standardı) : % 99
FFP3 (AB Standardı) : % 99
N100 (ABD Standardı): % 99,97
Toz maskeleri genellikle tek kullanımlık maskelerdir. Toplumda yapılan en büyük hata, bu maskelerin uzun süreli kullanım uygun olduğu zannedilerek günlerce kullanılmasıdır. Eğer maskenin üzerinde “ NR “ simgesi yazıyor ise tek kullanımlıktır ve asla birden fazla ke kullanılmamalıdır.
Gaz Maskeleri;
Tam yüz veya yarım yüz maske olarak çeşitleri olan gaz maskeleri, ortamda zararlı gazlara karşın kullanılan solunum maskeleridir.
Gaz maskeleri EN 136 Standardına göre üretilirler. Gaz maskelerinin kendisi tek kullanımlık değil sürekli kullanım için uygundur.
Fakat gaz maskelerinde asıl filtrelemeyi sağlayan, maskenin kendisi değil, kullanılan, değiştirilebilir tak-çıkar filtrelerdir. Dolayısıyla maskenin koruma sınıfı da takılan filtrenin özelliğine göre değişmektedir.
Bu maskelerde kullanılacak filtreler EN 143 Standardına uygun olmalıdır.
Gaz maskelerinin filtreleme dereceleri, toz maskelerinden farklı olarak P1, P2, P3 şeklinde sınıflandırılır.
P1 Partikül Filtresi: 80%
P2 Partikül Filtresi: 94%
P3 Partikül Filtresi: 99,95%
Kullanılacak maske türü her ne olursa olsun, mutlaka CE belgeli ve ilgili standartlara uygun olduğu teyit edilmelidir. Uygun standartlara göre üretilmemiş maskeler, korumakta daha çok zarara sebep olabilir.
Virüs Maskesi Satın Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Satın alacağınız maskelerin gerçekten koruyucu özellikle imal edildiğine, CE belgeli olduğuna, ayrıca ilgili kişisel koruyucu donanım standartlarına (EN 149: 2001 +A1:2009, NIOSH ABD standardı, EN 136, EN 143 vb.) uygun olduğuna emin olunmalıdır.
Ne yazık ki ülkemizde ve tüm dünyada, sahte ve koruyuculuğu bulunmayan maskelerin satılmakta olduğuna çokça rastlayabiliyoruz.
Maske Kullanımında Nelere Dikkat Edilmeli?
Maske kullanımı tek başına yeterli değildir, elleri sık yıkama gibi diğer hijyen yöntemlerine de dikkat etmelisiniz.
Tek kullanımlık maskeyi birden fazla kez kullanmamalısınız. Toz maskeleri genellikle tek kullanımlık maskelerdir. Toplumda yapılan en büyük hata, bu maskelerin uzun süreli kullanım uygun olduğu zannedilerek günlerce kullanılmasıdır. Eğer maskenin üzerinde “ NR “ simgesi yazıyor ise tek kullanımlıktır ve asla birden fazla ke kullanılmamalıdır.
Maske hem ağız hem de burnunuzu tam olarak kapatacak biçimde takılmalıdır.
Asla maskenin askı kısımları haricindeki kısımlarına dokunulmamalıdır. Başka yerlere temas ettirildikten sonra takılmamalıdır.
Cerrahi maskeler, ortamdaki nem oranına göre 2 – 6 saat arasında kullanılabilirler. Maske ıslandığında / nemlendiğinde değiştirilmelidir.
Virüs Maskeleri Nereden Temin Edilebilir?
Virüs maskeleri eczanelerden temin edilebilir.
Satın alacağınız maskelerin gerçekten koruyucu özellikle imal edildiğine, CE belgeli olduğuna, ayrıca ilgili kişisel koruyucu donanım standartlarına (EN 149: 2001 +A1:2009, NIOSH ABD standardı, EN 136, EN 143 vb.) uygun olduğuna emin olunmalıdır. Güvenilir olmayan satıcılardan asla satın almayınız.
Virüs Maskeleri Tek Kullanımlık mıdır?
Cerrahi maskeler tek kullanımlıktır.
Toz maskeleri de büyük çoğunlukla tek kullanımlıktır. Eğer maskenin üzerinde “ NR “ simgesi yazıyor ise tek kullanımlıktır ve asla birden fazla ke kullanılmamalıdır.
Ancak değiştirilebilir tak-çıkar filtreli tam yüz veya yarım yüz maskeleri (gaz maskeleri vb.) uzun süre kullanıma uygundur.
Yıkanabilir / Tekrar Kullanılabilir Maskeler Var mıdır?
Eczanelerden aldığınız maskeler tek kullanımlık maskelerdir ve yıkanamaz, tekrar kullanılamaz. Maskeyi kullandıktan sonra derhal çöpe atmalısınız.
Henüz geçirgenlik / koruyuculuk testleri onaylanmamış bir çok yıkanabilir bez maskeler satılmakta olduğu görülmektedir. CE belgesi bulunmayan, ilgili kişisel koruyucu donanım standartlarına (EN 149: 2001 +A1:2009, NIOSH ABD standardı, EN 136, EN 143 vb.) uygun olmayan bu tür maskeler yerine, 3 katlı cerrahi maskelerin kullanımı şu an daha güvenir görülmektedir.
Korona (Corona) Virüsten (Covid-19) Korunmak İçin Eldiven Gerekli mi?
Eldiven kullanımından ziyade, el hijyeni önerilmektedir.
Eldiven kullanımı, el hijyenini yavaşlatmakta, aksine birçok yere temas edilen eldivenler ile bir çok alana virüs taşınabilmektedir. Eldiven tek kullanımlık olmak üzere yalnızca sağlık çalışanları tarafından kullanılmalıdır.
Bunun haricinde toplum tarafından, hele ki kasiyerler (market, avm, eczane vb.) tarafından eldiven kullanılması, virüsün bir çok yüzeye ve karşısındaki kişilere bulaştırılmasına aracılık etmektedir.
El Dezenfektanlarının İçeriği Nasıl Olmalı?
Sağlık Bakanlığı onaylı ve ilgili MSDS (güvenlik) sertifikalarına sahip olmakla birlikte, %70 ve üzeri oranda alkol bazlı dezenfektanlar kulanılabilmektedir.
Korona (Corona) Virüs (Covid-19) İçin Kişisel Koruyucu Donanımlar Nelerdir?
Öncelikle KKD nin, ilgili kişisel koruyucu donanım standartlarına uygun üretilmiş olduğu, belgeleri ile teyit edilmelidir.
Çoğunlukla kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, kişinin mesleğine göre değişmekle beraber;
Olabilmektedir.
Alan Dezenfeksiyonu Nasıl Yapılır?
Koronavirüs, virüsü taşıyan bir maddeye dokunduktan sonra gözlerinize, burnunuza veya ağzına dokunduğunuzda yayılır. Çünkü virüs mukoza yoluyla da vücuda girer. Enfekte bir kişinin öksürük veya hapşırma neticesinde çıkardığı damlacıklar ( solunum sekresyonları ) havada belirli bir mesafeye kadar hareket eder.
Bir kişi, gözlerine, ağzına veya burnuna dokunmadan önce bu damlacıkların bulunduğu bir yüzeye dokunarak enfekte olabilir. İşyerinin dezenfekte edilmesi enfekte yüzeylerden virüs bulaşmasını önler.
İşyerinizdeki yüzeylerde birçok mikrop ve virüs bulunur. Özellikle içinde bulunduğumuz pandemi döneminde tüm çalışma yüzeylerinizi temiz tutmanız önemlidir.
Düzenli olarak dezenfekte edilmesi gereken çalışma yüzeyleri arasında çalışma ekipmanları, sık dokunulan yüzeyler bulunur.
İşyeri dezenfekte edilirken kullanılan dezenfektanın etkili olduğundan, güvenli olduğundan, kimyasala ait MSDS Güvenlik Bilgi Formu ( Material Safety Data Sheet ) bulunduğundan, insan sağlığı, hayvan sağlığı, ekipmanlar ve yüzeylere zarar vermeyeceğinden emin olunmalıdır.
Yalnızca kullanılan dezenfektan maddenin yeterliliği değil, buna ilave olarak mutlaka dezenfektasyon işlemini gerçekleştirecek olan ekibin / uygulayıcıların da yeterliliği hayati derecede önemlidir.
Hangi yüzeye / malzemeye, ne kadar süreyle, hangi miktarda, hangi tür dezenfektanın, nasıl uygulanması gerektiği konusunda eğitimler almış, bu konudaki yeterlilikleri sertifikalandırılmış bir ekip tarafından bu işlemin yapılması şarttır.
Lütfen uygulamalarınız öncesinde hem kullanılacak kimyasallar hem de uygulayıcı ekip için bu belgeleri özellikle talep ediniz ve inceleyiniz. Bunlardan herhangi biri eksik ise, yaptıracağınız uygulama kesinlikle fayda yerine, çok daha fazla zarar getirecektir.
Tuzlu Su ve Sirke ile Gargara Yapmak Korona Virüsten (Covid-19) Korur mu?
Bu sorunun cevabı net olarak hayır. Tuzlu su ve sirke ile gargara yaparak ağzınızı ve boğazınızı temizleyebilirsiniz, hatta boğazınızdaki iltihabı da geçirebilirsiniz ancak virüsü temizleyemezsiniz.
Kargo veya Paketlerden Koronavirüs Bulaşır mı?
Koronavirüs Covid-19’un nasıl yayıldığı hakkında bilinmeyen çok şey var. Covid-19’un en sık solunum damlacıkları ile yayıldığı düşünülmektedir. Virüs bazı yüzeylerde kısa bir süre hayatta kalabilse de, kargo veya paketlerden yayılması pek mümkün değildir.
Ancak buna karşın, insanlar Covid-19 virüsü taşıyan bir nesneye dokunduktan sonra kendi ağızlarına, burunlarına ya da gözlerine dokunurlarsa Covid-19 bulaşabilir.
Kargo gibi dışarıdan gelen paketlerinin, sabunu su veya dezenfektan ile silinerek veya 72 saat dış ortamda (balkon vb.) bekletilerek içeri alınması bir önlem olarak uygulanabilir.
Evcil Hayvanlardan Koronavirüs Bulaşır mı?
Mevcut durumda, hayvanların Koronavirüs Covid-19 yaydığına dair bir kanıt yok.
Yine de, hayvanlar diğer hastalıkları insanlara yayabildiğinden, evcil hayvanların ve diğer hayvanların çevresinde zaman geçirdikten sonra, ellerinizi yıkayın ve hijyen kurallarını uygulayın.
Covid-19 Konusunda İşverene Düşen Sorumluluklar Nelerdir?
İşyerlerinde Covid-19’u önleme konusunda OSGB firmaların ve iş güvenliği uzmanlarına büyük bir sorumluluk düşüyor. İşletmelerin Covid-19’a karşı almaları gereken önlemler;
İsg personellerinin işyerlerinde Covid-19’u kontrol etme ve önlemesi için geliştirdiğimiz “İsg Profesyonelleri İçin COVID-19 Temel Çalışma Rehberi” kılavuzunu mutlaka inceleyin.
Yöntem Akademi’nin, hazırladığı rehber ve rehber içerisinde paylaşılan bilgiler Covid-19 hakkında şu anda bilinen bilgilere dayanmaktadır. İlk olarak Çin’de başlayan salgın Türkiye’de yayılmaya devam ediyor.
Kılavuzdan yararlanarak işyerinde Covid-19 enfeksiyonu riskini belirleyecek bilgilere ulaşabilirsiniz.
Covid-19 Konusunda Çalışanlara Düşen Sorumluluklar Nelerdir?
Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
Ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerinde haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az 1/3 oranında azaltılması veya işyerinde faaliyetin tam veya kısmen en az 4 hafta süreyle durdurulması durumunda, işyerinde 3 ayı aşmamak üzere sigortalı çalışanlara, çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlanması uygulamasıdır.
Bu kapsamda sigortalı işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi ve Genel Sağlık Sigortası primlerinin ödenmesi sağlanmaktadır.
Bunun için; Covid-19 etkisiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması gerekmektedir.
Ayrıca iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması gerekmektedir.
Kısa çalışma uygulamasından yararlanılabilmesi için işyerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler dışında bir gerekçeyle işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekmektedir.
© 2023 Yöntem Akademi. Tüm Hakları Saklıdır. İzinsiz materyal kullanılamaz, kullanıldığı taktirde yasal işlem başlatılır.
